Small Wins

Wat is Small Wins?

Small wins zijn kleine diepgaande veranderingen met tastbare en zichtbare resultaten voor direct betrokkenen, nieuwe praktijken waarbij sprake is van (radicaal) andere modellen, inzichten en waarden. Voorbeelden zijn een beleidsinstrument, een technologie, een verdienmodel of een ketensamenwerking. Small wins ‘schuren’ en laten daarmee zien dat barrières zijn te doorbreken, zoals ingesleten routines of bestaande regelgeving. Er is sprake van small wins als ze bijdragen aan een gezamenlijke ambitie of gewenste systeemverandering.

De methode van small wins is een antwoord op de vraag hoe je aan zogeheten wicked problems kunt werken zonder verlamd te raken door de omvang en complexiteit van het vraagstuk of juist te overmoedig wordt door het probleem sterk te simplificeren. Wicked problems zijn complexe maatschappelijke problemen waarbij veel actoren zijn betrokken met conflicterende waarden en doelen, problemen die niet altijd strak geformuleerd kunnen worden en ook constant veranderen, waardoor het lastig is om te zeggen dat het probleem is opgelost en het eigenlijk altijd beter kan. Om uit de reflex te komen van apathie of simplificeren is een sturingsperspectief voor transities ontwikkeld door middel van accumulerende small wins. Dit sturingsperspectief stelt zich op het standpunt dat kleine incrementele veranderingen transformatief kunnen zijn: kleine maar diepgaande stapjes kunnen uiteindelijk tot grootschalige veranderingen leiden. Dit hoeft niet te betekenen dat het daarmee per definitie langzamer is dan grootschalige veranderingen, vaak leiden incrementele stapjes juist sneller tot fundamentele veranderingen omdat ze in tegenstelling tot grootschalige veranderingen, minder weerstand oproepen. Een focus op kleine stapjes voorkomt ook uitstelgedrag, partijen hoeven niet te wachten op alle informatie en blijven niet eindeloos praten, maar gaan over tot handelen om te zien wat het oplevert.

Hoe Small Wins te gebruiken?
Omdat small wins zich vaak spontaan ontwikkelen op een lokaal, kleinschalig niveau is een strategische planning van small wins lastig. Voor small wins is wel een drietraps raamwerk ontwikkeld om small wins te herkennen, aan te jagen en te zorgen voor grootschalige doorbraken.

Het identificeren en waarderen van small wins

      Small wins worden niet altijd herkend waardoor hun kracht niet naar voren komt bij evaluaties. Je kunt small wins herkennen aan vier cruciale kenmerken:

1. Het zijn concrete resultaten in tegenstelling tot beloftes en creatieve ideeën.
2. Het betreft een diepgaande radicale verandering in routines, praktijken, overtuigingen of waarden. En zijn dus geen laaghangend fruit, makkelijk te bereiken resultaten. Small wins ‘schuren’.
3. Veelal spelen small wins zich af op een lokaal of microniveau omdat daar de complexiteit in handelen kan worden omgezet. Small wins moeten niet verward worden met best practices, omdat het bij wicked problemsaltijd beter kan.
4. Draagt positief bij aan een verandering vanuit een gezamenlijke ambitie.

      Small wins kennen verschillende verschijningsvormen, niet alleen pilots en experimenten, maar ook burgerinitiatieven of lokale aanpakken rond bijvoorbeeld duurzaamheid.

De juiste mechanismen inzetten om tot transformatieve verandering te komen.

      Om de small wins verder te verspreiden, sterker te maken en weer andere small wins aan te jagen zijn er vijf mechanismen die dit kunnen bewerkstelligen:

1. Energizing: zichtbaar maken van het resultaat van de small win zodat mensen er energie van krijgen, geïnspireerd raken, en zien dat veranderingen binnen handbereik liggen. Zo ontstaat een zichzelf versterkend proces van commitment, optimisme en vertrouwen. Deze positieve energie zit in zowel de technische kant (hét is gelukt) als de sociale kant (het is óns gelukt).
2. Learning by doing/experimenteren: doordat een small win een concrete opbrengst heeft wordt het duidelijk wat er wel en niet mogelijk is om te bereiken. Dit leidt niet alleen tot een leereffect maar ook tot reflectie op wat je zelf voor mogelijk houdt en je eigen handelen daarin. Door het lokale en de kleinschaligheid van de small wins zijn deelnemers ook eerder bereid meer risico’s te nemen om dingen uit te proberen.
3. Logic of attraction: winnaars hebben aantrekkingskracht, een small win trekt aandacht en middelen aan waardoor iets ‘grotere’ wins nagestreefd kunnen worden of nieuwere small wins in gang kunnen worden gezet. Door de ‘smallness’ worden vaak niet tegenbewegingen opgeroepen of barrières opgeworpen die het moeilijker maken om tot een volgende small win te komen
4. Bandwagon effect/olievlekwerking: de small win kan navolging vinden door andere mensen doordat het als voorbeeld kan dienen en het idee geeft dat veranderingen mogelijk zijn. Zo kan er ook massa ontstaan die uiteindelijk een bredere transformatie in gang zet.
5. Coupling: het verbinden van meerdere small wins met elkaar, zeker waar het dwars door normaliter gescheiden probleemgebieden heen gaat, bijvoorbeeld klimaat, stedelijke omgeving en welzijn.

      Door deze mechanismen kan er een onomkeerbaarheid ontstaan die weerstand kan opvangen als de small wins zichtbaarder worden. Deze robuustheid zit in het aantal van (samenhangende) small wins en doordat bepaald gedrag al geïnternaliseerd is. Dit kan een steviger fundament bieden dan gaan voor één grote oplossing die vaker ook een stevige weerstand mobiliseert.

De cumulatie van small wins naar grootschalige diepgaande transformaties kan via drie transitiepaden verlopen:

1. Verspreiden: innovatie opschalen of uitrollen door deze ook elders toe te passen Bijvoorbeeld van 1 naar 1650 repair-cafés in 35 landen.
2. Verbreden: innovatie toepassen op andere terreinen en verbinden met andere vraagstukken. Bijvoorbeeld repair-cafés koppelen aan kringloopwinkels, leerpakketten voor scholen, sociale ontmoetingsplekken in achterstandswijken etc.
3. Verdiepen: innovatie nog radicaler maken. Bijvoorbeeld repair-cafés houden lijsten van reparaties bij die input leveren voor re-design productie processen.

Zorgen dat de resultaten invloed uitoefenen op beleid zodat nieuwe small wins aangejaagd worden.

      Het uitgangspunt voor de small wins aanpak is dat evaluatie een continu proces is en niet episodisch. Dan moet er wel oog zijn voor die small wins in het beleid. Dit kan door inspirerende voorbeelden onder de aandacht te brengen en door een reflectieve houding bij de betrokkenen hoe de inzichten in de small win zich laten vertalen naar barrières doorbreken en beleid beïnvloeden, van agendasetting tot implementatie.

      Voor die reflectie kan samen in gesprek worden gegaan over het succes van small wins, aan de hand van de volgende vragen:

• Wat is het tastbare resultaat en voor wie is dat zichtbaar?
• In hoeverre is het een kleine stap in de richting van een transitie en waarom?
• Welke omslag in denken is gerealiseerd en wat is het verhaal daarachter?
• Welke spanningen met bestaande overtuigingen, regels, technologie, middelen en financiële modellen zijn er tegengekomen, welke barrières zijn overwonnen en hoe is dat gedaan?
• Welke overheidsinterventies hebben bedoeld of onbedoeld geholpen?
• Hoe zijn sociale en technische innovaties met elkaar verbonden?
• Wat zijn de voorbeelden van of ideeën voor uitbreiden, verbreden en verdiepen?
• Wat is daarvoor nodig?

Waar komt Small Wins vandaan?
Katrien Vermeer, als belangrijke auteur van de small wins aanpak, verwoordt het zelf als volgt “De Small Wins benadering is gebaseerd op drie theorieën. Organisatiepsycholoog Karl Weick laat in zijn onderzoek zien dat het scherper wordt wat je wilt, als je dingen doet. Als je probeert in een keer het wereldvoedselvraagstuk op te lossen, raak je overweldigd. Dan kunnen mensen niet meer logisch nadenken en gaan ze abstracte woorden gebruiken. De tweede theorie is appreciative inquiry. Door te veel focus op het probleem creëer je vooral extra problemen. Als je daarentegen focust op ambities en kansen, groeien daar juist de mogelijkheden. En tot slot de muddling through theorie van Lindblom. In politiek sensitieve omgevingen, ga je op de lange termijn sneller als je met kleine stapjes vooruitgaat” (interview zie link).