SIAMPI

Wat is SIAMPI?

SIAMPI staat voor Social Impact Assessment Methods through Productive Interactions, en is enerzijds een analyse-instrument en anderzijds een methode om sociale impact vast te stellen.

In de analyse van sociale impact staat in SIAMPI het concept van productieve interacties centraal. Een interactie is een contact tussen een onderzoeker en een stakeholder. SIAMPI onderscheidt drie soorten interacties: 1) directe of persoonlijke interacties, 2) indirecte interacties via een bepaald medium, en 3) financiële of materiële ‘uitwisseling’. Deze interacties worden ‘productief’ wanneer het stakeholders (‘belanghebbenden’) aanzet tot inspanningen om onderzoeksresultaten toe te passen voor maatschappelijke doelen, dat wil zeggen wanneer het een gedragsverandering teweegbrengt, zoals bijvoorbeeld vastgelegd in protocollen in de zorg. SIAMPI stelt dus dynamische interacties en gezamenlijke inspanningen centraal. Het uitgangspunt is dan ook dat men niet zozeer de impact van onderzoek moet bestuderen, alswel de processen die functioneren als proxy voor impact. Sociale effecten van onderzoek zijn het gevolg van ingewikkelde processen van uitwisselingen, van onderwijs en leren, tussen betrokken partijen. Deze effecten zijn meer traceerbaar dan een onderzoek proberen te verbinden met een majeure sociale verandering. De overgang van interacties naar impact wordt als ‘gradueel’ getypeerd.

Om sociale impact vast te stellen richt SIAMPI zich op de productieve interacties en de stakeholders. Dit wordt gedaan aan de hand van interviews, door het verzamelen van kwantitatieve data, middels focusgroepen en documentanalyse. In de analyse wordt een relatie gelegd tussen de soort productieve interacties, maatschappelijke impact, stakeholders en het assessment tool (zie tabel hieronder)

Hoe SIAMPI te gebruiken?

Het SIAMPI-model is geschikt voor het bestuderen van projecten waar onderzoek meestal slechts één component is in complex sociale en politieke processen en waar het lastig is om te zoeken naar het directe effect van onderzoek. Studies van productieve interacties vonden dat dergelijke projecten vaak informeel en gedecentraliseerd zijn en een unieke dynamiek hebben in contacten met maatschappelijke actoren.

Er zijn drie tools ontwikkeld om onderzoek te evalueren aan de hand van het concept van productieve interacties: een interviewprotocol, een rapportageprotocol voor audits en een bibliometrische tool. Deze laatste betreft de tool ‘contextual response analysis’ (CRA) die internetgebruik van publicaties en ander online onderzoeksmateriaal monitort. Aan deze tool zal apart aandacht worden besteed en zal daarom hier niet verder worden beschreven.

Het interviewprotocol heeft als voornaamste doelen:

• Het identificeren van de soorten interacties tussen onderzoekers en potentiële gebruikers en begunstigden elders in de samenleving.
• Het traceren van de inspanningen die deze belanghebbenden hebben geïnvesteerd om onderzoeksresultaten toe te passen op sociale doelen (d.w.z. productieve interacties identificeren).
• Het identificeren en indien mogelijk meten van de sociale effecten van deze inspanningen (d.w.z. het identificeren van de resultaten van productieve interacties).
• Om gevallen te identificeren waarin de stakeholder mogelijk een rol heeft gespeeld bij de definitie van onderzoeksvragen, of de analytische methodologieën die door onderzoekers worden gebruikt (terugkoppeling naar het onderzoeksproces).

Deze vragen richten zich op onderzoekers/stakeholders, onderzoeksgroepen en/of organisaties, waarbij, om recht te doen aan de interacties, het interviewprotocol bestaat uit een deel voor de onderzoeker en een deel voor de ‘begunstigde’. (Zie downloads om het interviewprotocol te downloaden.)

Het rapportageprotocol bestaat uit drie stappen voor het zelf-evaluatie rapport en een stap voor de evaluatiecommissie. Deze stappen kunnen als volgt omschreven worden (zie downloads voor het uitgebreide rapportageprotocol):

1. Beschrijving van de missie en doelstellingen van de onderzoeksgroep om maatschappelijke impact te hebben. De missie weerspiegelt de context van het onderzoek. Het is een goed idee om de maatschappelijke domeinen en beroepspraktijken waarop het onderzoek zich richt te specificeren.
2. Beschrijving van de maatschappelijke bijdrage die in de beoordeelde periode is gerealiseerd. Terugkijkend op de verslagperiode is het mogelijk om de werkelijke maatschappelijke bijdrage te beschrijven van het onderzoek.
3. Stel een lijst samen op basis van indicatoren van maatschappelijke relevantie. Eventuele specifieke resultaten die in stap 2 worden gepresenteerd, kunnen worden geaggregeerd met behulp van indicatoren die meer algemeen toepasbaar zijn in het betreffende vakgebied. De indicatoren weerspiegelen verschillende aspecten van maatschappelijke relevantie zoals het bereik van de onderzoeksresultaten, de mate van interesse en toepassing van de onderzoeksresultaten door de stakeholders, en feitelijk gebruik van de onderzoeksresultaten.
4. (Voor de evaluatiecommissie) De evaluatiecommissie beoordeelt de maatschappelijke relevantie van het onderzoek, op basis van de bewijs gepresenteerd in stap 2 en 3. De commissie kan meningen van belanghebbenden opnemen door bijvoorbeeld het uitnodigen van deskundigen met inzicht in het maatschappelijk vraagstuk of de sector, een rondetafelgesprek tussen stakeholders en de commissie als onderdeel van de beoordelingsproces, een aanvullende enquête onder belanghebbenden.

Waar komt SIAMPI vandaan?

SIAMPI was een Europees project in het FP7 programma ‘Social Impact Assessment Methods’, dat in februari 2011 werd afgerond. Deelnemers aan het project waren onderzoekers uit Nederland, Frankrijk, Engeland en Spanje. Betrokken Nederlandse onderzoekers waren onder andere Jack Spaapen en Leonie van Drooge, beiden nog steeds actief op het gebied van onderzoeksevaluatie. Het concept van productieve interacties is ook gebruikt door bijvoorbeeld de pan-European League of Research Universities (LERU), en is ook onderdeel van het door NWO gehanteerde impactkader.